Kapan Basa Jawa Rineksa? (2)

4 Mei, 2006

Mula saka iku yen pancen kita niyat ngrumat murih kahanane Basa Jawa ora sekarat, apa wae reridhune kudu kita birat. Kalebu kita kudu wani gugat marang kang lagya nyekel bawat mangreh rakyat, kanthi nyuwun bukti sesambungan karo unining konstitusi sing wose senajan basa negara iku basa Indonesia, nanging negara tetep ngajeni lan ngrumati basa daerah. Lha ning kanyatane kepriye? Apa konstitusi iku mung kandheg ing uni, ora bisa kababar ing karti? Saengga Basa Jawa kang mesthine dirumat lan diramut nanging kanyatane malah diremet?

Ewa semono senajan saiki kahanane Basa Jawa wis mungkret puret, nanging ora ateges kita mung bisa sambat mumet, satemah ora duwe greget kanggo ngudi bisane slamet. Jalaran senajan mung kari krugat-kruget nanging sauger kita gelem njlimet, meksa isih ana dalan kanggo gumremet, kang tundone ora mokal menawa malah dadi ubet. Yaiku, kejaba kanthi mbalekake maneh kalungguhane Basa Jawa kanggo basa pengantar mulang klas siji lan klas loro SD, iba prayogane yen prabeya gedhe kanggo kongres mau saperangan ditanjakake kanggo menehi subsidi sekolahan-sekolahan kanggo langganan majalah Basa Jawa. Upama saben sekolahan langganan majalah Basa Jawa loro, mung mbayar siji, jalaran sing siji oleh subsidi saka prabeya kongres sing disisihake.

Kanthi mangkono kiprah kanggo nenangi uripe Basa Jawa, mesthi bisa rowa tur tanja. Jalaran ngupayakake bocah-bocah nresnani basane dhewe, iku ora bakal kasil yen mung lumantar wulangan. Kepara wulangan kang dening bocah dianggep kurang piguna mungguhing sesrawungan lan bebrayan, ora mokal yen malah dirasa mung ngrekasakake, satemah saya diwegahi.

Nanging pancingan kang narik kawigaten, diajab kuwawa ndadekake bocah nyenuk/asyik anggone maca. Lumantar isining majalah sing apik, bocah sing sakawit ora seneng karo Basa Jawa senajan anake wong Jawa deles, bisa kagandheng nresnani basane dhewe, saora-orane bisa ngrasakake kaendahane lan tambah kawruhe lumantar basane dhewe.

KABEH KUDU CANCUT

Kanggo ngujudi murih Basa Jawa bisa lungguh ing papan kang murwat ana ing panggonane kaya apa mesthine, kita pacen kudu nyangkani kanthi kabeh wajib cancut. Lire, wong tuwane murid ya aja rumangsa kabotan yen bayaran sekolahe anake kepeksa ditambah satus rupiyah kanggo ngudhoni sekolahan anggone langganan majalah Basa Jawa. Mangkono uga gurune kang wis dilengganake majalah Basa Jawa saka prabeya kongres, uga tumemen anggone melu cawe-cawe kanggo sempulure uriping Basa Jawa, srana ora wigah-wigih nggilir siwane macakake perangan isine majalah Basa Jawa kang apik ing saben kelas. Saengga murid dadi kulina maca basa Jawa tur banjur ngudi bisane Basa Jawa.

Dene tumraping majalah Basa Jawa kudu gelem ngetogake katiyasane kanggo ngracik pasugatan kang sangsaya menarik, kalebu artikele aja kadaluwarsa, nanging uga ora sayup yen diwaca ing wektu sawise tanggal metune. Sokur-sokur bisa abobot migunani yen diwaca ing wektu kapan wae.

ADA-ADA ADI UDI LAN UDHU

Dadi pepunthone rembug: kapan basa Jawa rineksa? Sauger ana: 1) memitran kang bakuh saka wong Jawa dhewe, 2) Kawigatening pemerintah. 3) pawongan kang kawogan, lan 4) kridhaning majalah Basa Jawa kanggo bebarengan kanthi tumemen mapanake basa Jawa ing kalungguhan kang samesthine.

Apa bisa? Iya gumantung marang tumemene upayane. Mula kanggo ngujudi bab iku mau, pancen kudu linambaran sangu: Ada-ada, Adi, Udi lan Udhu. Werdine ada-ada: yaiku anane gagasan kang nyata tuwuh marga saka ubaling rasa kaprihatinan. Adi: yaiku kuwawa gawe tinarbukaning generasi mudha murih nglenggana lamun satuhune curese rasa nasionalis iku, kawiwitan saka anggone ngasorake/ngemohi basane dhewe lan ngluhurake basane liyan, nganggep yen basane liyan iku paling dibutuhake.

Mangkonoa mungguh udi: yaiku wong Jawa kang becik pancen kudu tetep tanggon anggone mikukuh marang kalungguhane basane, srana tetep migunakake Basa Jawa kanggo pacelathon marang brayate. Dene udhu, maknane, kanggo mbabarake kamulyan kita pancen kudu nglenggana menawa lambarane kudu gelem kangelan.

Wusana kabeh mau gumantung marang niyat kita. Jalaran sauger niyate temen, mesthi ana dalan. Mula nyumanggakake.

Ature: Hastarahardja

http://jayabaya.wordpress.com